İNEK SÜTÜ YARARLI MI, ZARARLI MI?

Bilindiği üzere annelerimiz ve toplum, çocuklarımızın ve yaşlılarımızın kemikleri güçlü olsun diye sütün çok yararlı olduğunu ve çocuklarının zorla da süt içmesini isterler. Peki gerçekten süt kemikleri güçlendirir mi? Maalesef bu konuda tıp çevreleri de ve çocuk hekimleri de süt içilmesini önermektedirler.

1- Bir gıdada kalsiyumun emilimi 2 ana etken vardır. Birincisi D vitamini ve ikincisi kalsiyum fosfor dengesidir. Bir gıdada kalsiyumun iyi emilmesi için o gıdada kalsiyum seviyesinin fosforun 2 -4 katı arasında olmalıdır. Kalsiyumun en iyi emildiği gıda anne sütüdür ve kalsiyum fosforun 2 katıdır. İnek sütü ve keçi sütünde kalsiyum fosfor oranı bire yakındır. Yani fosforu çok yüksektir. Bu sebeple kalsiyum iyi emilmez. İnek sütü ile beslenen 1 yaş altındaki bebeklerde kemik zayıflığı (raşitizm=rikets) gelişir. Aynı zamanda inek sütü proteini barsakta emilim işlevi yapan mikrovillusları tahrip eder ve emilimi bozar. Bu bozulma neticesinde barsağın diğer gıdaları emmesi de bozulabilir. Süt yerine yoğurt, ayran veya kefir (mayalı süt ürünü) kullanılmalıdır. Mayalı süt ürünlerinde maya olarak kullanılan mikroorganizmalar enerji için sütteki fosforu kullanır ve bu gıdalarda kalsiyum çok güzel emilir. Ayrıca mayalı ürünlerdeki mikroorganizmalar probiyotik etki gösterir ve barsağı enfeksiyonlardan korur ve emilim fonksiyonlarını iyileştirir. Barsak hareketlerini olumlu yönde düzenler. Süt ise çocuklarda görülen kabızlıkların en önde gelen nedenidir.

2- Süt demir emilimini bozan gıdalardan biridir. Demir eksikliği anemisi oluşur. 6 aylıktan küçük çocuklarda inek sütü proteini sebebiyle barsaklarda mikro kanamalar meydana getirir. Bu şekilde de anemiye yol açar.

3-İnek sütü solunum yollarına, barsaklara ve cilde allerjeniktir. Allerjik rinit, bronşit, astım broşiyal vb. hastalıklar, geniz eti büyümeleri, orta kulak enfeksiyonları sık görülür. Barsaklarda fonksiyon bozulması nedeniyle çocuklarda kabızlıkların en önemli sebebidir. 2 yaşın altındaki çocuklarda ineksütü proteini içeren gıdalarla ne kadar erken karşılaşılırsa bu allerji gelişme riski o kadar yüksektir. Özellikle 1 yaşın altında izah edilemeyen kusma ve ishallerin en başta gelen sebebidir. Süt verilmesi kesilince kusma ve ishal kendiliğinden geçer. Süt mayalanınca bu allerjenik özelliği çok azalır hatta kaybolur. Bu sebeple mayalı süt ürünleri rahatlıkla kulanılabilir ve mutlaka kullanılmalıdır. Sütle yapılan puding, muhallebi, sütlaç, bisküvi vb. gıdalar mayasızdır ve risklidir. Bütün mamalar ve devam sütlerinin protein kaynağı inek sütüdür ve allejenite riski taşır.

İnek sütü proteini anne sütüne geçtiğinden anne de bu mayasız süt ürünlerini emzirdiği sürece kullanmamalıdır.

Bu konuda daha sonra daha ayrıntılı bilgi sunacağım.

Bu sebeplerle sütü dost olarak bilmek yanlıştır ve çocuklarımızı sütten ve süt proteininden ilk 2 yaşta uzak tutmak gerekir. İlk 2 yılda allerji riski çok yüksektir. Mamaların ve devam sütlerinin yaygın kullanılması sebebiyle inek sütüne bağlı allrjenik hastalıklar giderek artmaktadır.

4- Laktoz (süt şekeri) entoleransı toplumumuzda laktaz enzimi eksikliği sık görüldüğünden kusma ve ishal vakalarında laktoz entoleransı düşünülmeli ve süt yasaklanmalıdır.

Yoğurt, peynir ve kefiri bol kullanalım sütten ise çocuklarımızı özellikle ilk 2 yılda uzak tutalım.

08.10.2013   Uz. Dr. Cengiz Sandıklı         Çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı.